Việc rung lắc, đưa nôi quá đà có thể dẫn đến chấn thương nghiêm trọng, gây nên hội chứng rung lắc ở trẻ. Nhiều tổn thương kéo dài chỉ phát hiện được khi trẻ đã lớn, trên 6 tuổi phải điều trị chuyên sâu, lâu dài, rất tốn kém. Cả hai vợ chồng đều bị bận đi làm nên chị Lan (quận 10, TP HCM) để con ở nhà cho người giúp việc trông. Một lần để quên đồ ở nhà, tình cờ về giữa chừng, chị Lan hoảng hốt trước cảnh cô giúp việc đưa võng vùn vụt để ru bé Mít ngủ. Khi được hỏi thì cô giúp việc phân trần là trời nóng nực, bé khóc không chịu ngủ, vừa bực bội vừa nóng ruột đi làm việc nhà nên cô ấy phải lắc mạnh để cho bé nhanh nín. Bình thường bé được cho ngủ ở giường nhưng thỉnh thoảng những lúc bé không chịu ngủ, quấy khóc thì đều được sử dụng "chiêu này". "May mà mình phát hiện sớm chứ việc này kéo dài thì không biết hậu quả sao nữa. Chắc phải đưa bé đi kiểm tra sớm để có vấn đề gì thì còn chữa trị kịp", chị Lan thở dài. Trò chuyện tại Trung tâm Truyền thông - Giáo dục Sức khỏe TP HCM mới đây, bác sĩ Nguyễn Duy Long, khoa Huyết học, Bệnh viện Nhi Đồng 1 cho biết, có nhiều thói quen do vô ý của người lớn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ, thường gặp và rất dễ bỏ qua là tổn thương não do trẻ bị lắc, còn gọi là hội chứng trẻ bị lắc. Trước đây, Bệnh viện Nhi đồng từng tiếp nhận một trường hợp bé trai bị nứt sọ 12 cm và dập não vì được bố tung hứng lên quá cao, va vào cánh quạt trần đang quay. Ngoài ra, nhiều trường hợp trẻ chấn thương nghiêm trọng, để lại nhiều di chứng nặng nề suốt cả cuộc đời của trẻ vì được rung lắc, đưa nôi quá mạnh. "Nhiều gia đình vì cưng nựng con nên nhồi xốc bé, bồng bé đưa lên đưa xuống nhanh, ẵm bé đưa lên cao làm máy bay rất nguy hiểm. Ngay cả việc rung lắc khi bế xốc trẻ trong tư thế đứng cũng có thể gây tổn thương tổn thương nghiêm trọng vì cổ bé yếu, dễ di chuyển theo hướng trước sau", bác sĩ Long cảnh báo. Việc nựng con quá đà có thể gây ra hội chứng rung lắc, ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Ảnh minh họa: touch Theo bác sĩ Long, ở trẻ em đặc biệt ở trẻ sơ sinh có đầu lớn và nặng, chiếm đến 25% cơ thể, cổ rất yếu chưa chịu được sức nặng của đầu, trong khi xương sọ mềm, màng não mỏng, có khoảng trống giữa não và xương sọ nên khi bị rung lắc, lực rung sẽ chuyển tới não và làm tổn thương não, gây ra chấn thương trực tiếp. Các tổn thương thường gặp là rách mạch máu, nhất là tĩnh mạch, gây xuất huyết dưới màng nhện, dưới màng cứng, trong nhu mô não… Lực tăng tốc làm cho não bị dội trở lại, đập vào xương sọ, gây dập não, xuất huyết, phù não… Tùy theo mức độ tổn thương có thể làm trẻ chậm phát triển trí tuệ, rối loạn hành vi nói và nghe, động kinh, giảm khả năng nhận thức, giảm thị lực,... trong đó nhiều tổn thương kéo dài chỉ phát hiện được khi trẻ đã lớn. Những chấn thương ở cổ có thể sưng, phù nề, cứng cổ, nghẹo cổ về một bên, đầu khó quay qua quay lại. Chấn thương mắt dẫn đến xuất huyết nhãn cầu, xuất huyết võng mạc, phù gai thị hậu quả làm giảm thị lực, mù …Ngoài ra có thể gây chấn thương cột sống, xương sườn. Bác sĩ Long cho biết, đa số triệu chứng lâm sàng của rung lắc không rõ ràng, đôi khi thấy trẻ bị kích thích, bứt rứt, quấy khóc. Trẻ cũng có thể đờ đẫn, lơ mơ, ngủ mê, trương lực cơ giảm, da xanh tái, nhất là ở vùng trán. Trẻ ăn khó, bú khó, nuốt khó hoặc ói, khó thở, ngừng thở hoặc xuất hiện co giật. "Nhiều tổn thương kéo dài chỉ phát hiện được khi trẻ đã lớn, trên 6 tuổi phải điều trị chuyên sâu, lâu dài, rất tốn kém, bác sĩ Long phân tích. Lưu ý trong xử trí sơ cứu ban đầu khi trẻ bị chấn thương: - Gọi xe cấp cứu, không nên vận chuyển bằng xe thông thường. - Không bế xốc trẻ lên, đừng cố lắc để làm cho trẻ tỉnh lại. - Không cho trẻ ăn, bú. - Nếu trẻ ngừng thở, phải tiến hành hô hấp nhân tạo. - Nếu chấn thương cổ nên tránh xoay trẻ, cố định cổ. - Nếu trẻ nôn và không có chấn thương cổ, cần xoay nhẹ đầu trẻ về một bên để tránh sặc và ngừng thở. Khi trẻ có di chứng, cần tiến hành tập vật lý trị liệu, phục hồi chức năng, dùng liệu pháp tâm lý liệu pháp, liệu pháp ngôn ngữ theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị. Lê Phương Nguồn VNExpress
