Giải đặc biệt VinFuture 2025 dành cho nhà khoa học nữ được trao cho GS Mary-Claire King (Mỹ) vì sự phát hiện gene BRCA1 liên quan đến nguy cơ ung thư vú và buồng trứng, đặt nền móng cho các xét nghiệm di truyền, chương trình tầm soát và điều trị theo hướng cá thể hóa. GS Mary-Claire King nhận giải thưởng từ Chủ tịch Hội đồng giám khảo. Ảnh: Giang Huy Giáo sư Mary-Claire King đã phát hiện rằng các đột biến trong gene BRCA1 có liên quan đến sự phát triển của ung thư vú và buồng trứng, đặt nền móng cho xét nghiệm di truyền, tầm soát ung thư và y học cá thể hóa. Bằng cách nghiên cứu các gia đình có nhiều thành viên mắc ung thư vú khởi phát sớm, Giáo sư King đã thành công trong việc xác định vị trí của gene BRCA1 tại một vùng nhiễm sắc thể cụ thể (nhiễm sắc thể 17q21) vào năm 1990, trước khi bộ gene người được giải mã. Việc phát hiện ra các đột biến BRCA1 và ảnh hưởng của chúng đối với ung thư vú và buồng trứng đã khẳng định chắc chắn khái niệm về tính di truyền của nguy cơ ung thư, đồng thời đặt nền tảng cho lĩnh vực di truyền học ứng dụng trong điều trị ung thư. Chia sẻ về giải thưởng, GS Mary-Claire King cho biết 50 năm trước, việc một phụ nữ Mỹ ở thế hệ của bà nhận được sự công nhận như ngày hôm nay là điều không tưởng. Bà nói vinh dự lớn nhất của mình là góp phần giúp phòng ngừa ung thư vú và ung thư buồng trứng cho nhiều phụ nữ. Bà cũng bất ngờ khi được vinh danh ở hạng mục dành cho nhà khoa học nữ, bởi theo bà, các phát kiến của nhà khoa học nam hay nữ đều có giá trị như nhau, và những thành tựu trong phòng thí nghiệm của bà không khác biệt gì so với đồng nghiệp. "Nhiều phụ nữ chúng ta đang làm được những điều quan trọng. Tôi mong muốn truyền cảm hứng để các nhà khoa học trẻ tiếp tục bước đi trên con đường này", bà nói. Giáo sư Mary-Claire King là một nhà di truyền học tại Đại học Washington, thành phố Seattle, Mỹ. Bà sinh ra và lớn lên ở Chicago, nhận bằng Cử nhân Toán học tại Carleton College, bằng Tiến sĩ Di truyền học tại Đại học California, Berkeley, và hoàn thành chương trình nghiên cứu sau tiến sĩ tại Đại học California, San Francisco. Bà từng là giáo sư tại Đại học California, Berkeley từ năm 1976 đến 1995 và giảng dạy tại Đại học Washington từ năm 1995 đến nay. Giáo sư King đã tham gia nhiều hội đồng và ủy ban nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH). Bà cũng từng là cố vấn cho Ủy ban về Người Mất Tích của Cộng hòa Argentina và thực hiện xét nghiệm ADN phục vụ điều tra cho các Tòa án Hình sự Quốc tế của Liên Hợp Quốc. Bà từng là Chủ tịch Hiệp hội Di truyền Mỹ và là thành viên Hội đồng Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ (NAS). Ngoài NAS, Giáo sư King còn là thành viên của Viện Hàn lâm Nghệ thuật và Khoa học Mỹ, Viện Hàn lâm Y học Quốc gia Mỹ, Hội Triết học Mỹ, và là thành viên nước ngoài của Viện Hàn lâm Khoa học Pháp. Các giải thưởng danh giá mà bà nhận được bao gồm: Giải thưởng Di truyền học của Quỹ Gruber, Giải thưởng Dan David (Israel), Giải thưởng Shaw (Hong Kong), Giải thưởng Lasker cho Nghiên cứu Y học, và Huân chương Khoa học Quốc gia Mỹ. Adblock test (Why?)Nguồn VNExpress
