Nhìn cậu con trai một tuổi chơi đùa trong công viên, một bà nội trợ 37 tuổi ở Akita, không khỏi thở dài. "Tôi lo lắng về tương lai", cô nói, thêm rằng "có lẽ chúng tôi khó có thể sinh thêm đứa con thứ hai". Nỗi phiền lòng của cô bắt nguồn từ gánh nặng chi phí sinh hoạt ngày càng leo thang, một thực tế mà hàng triệu gia đình trên khắp Nhật Bản đang phải đối mặt, theo Yomiuri Shimbun Online, hôm 30/10. Từng là một nhân viên giữ trẻ, người phụ nữ nghỉ việc 4 năm trước để theo chồng về quê. Giờ đây, mong muốn quay lại làm việc của cô trở nên mong manh khi chồng có thể bị điều chuyển công tác bất cứ lúc nào, khiến cô chỉ có thể tìm kiếm những công việc bán thời gian bấp bênh. Câu chuyện của cô không phải là cá biệt. Nó là một mảnh ghép trong bức tranh toàn cảnh về cuộc khủng hoảng nhân khẩu học đang đe dọa đến chính kết cấu xã hội của nền kinh tế thứ 4 thế giới. Theo các nghiên cứu, chi phí để nuôi một đứa trẻ đến khi tốt nghiệp đại học ở Nhật Bản có thể dao động từ 20 đến 30 triệu yên (khoảng 130.000 đến 200.000 USD). Gánh nặng này bao gồm chi phí y tế, thực phẩm, cho đến các khoản đầu tư bắt buộc cho giáo dục ngoài giờ (juku) - các lớp học thêm vốn được coi là thiết yếu để trẻ có thể cạnh tranh trong hệ thống giáo dục đòi hỏi cao của đất nước. Ảnh minh họa. The Nation Năm ngoái, chỉ có 1.353 trẻ em được sinh ra tại Akita, con số giảm một nửa trong vòng 30 năm. Trên toàn quốc, tình hình đáng báo động hơn. Số ca sinh giảm xuống dưới 700.000, mức thấp nhất kể từ khi dữ liệu bắt đầu được thu thập, chỉ bằng 1/4 so với thời kỳ bùng nổ dân số sau chiến tranh. Thực trạng này đến sớm hơn 15 năm so với dự báo của chính phủ. Tổng tỷ suất sinh (TFR) – số con trung bình một phụ nữ sinh trong đời – rơi xuống mức kỷ lục 1,15, trong khi con số để duy trì là 2,1. Sự suy giảm sinh sản song hành với việc các cặp đôi ngày càng ít kết hôn. Lần đầu tiên sau 90 năm, số lượng các cuộc hôn nhân tại Nhật Bản giảm xuống dưới 500.000. Hệ quả tất yếu là dân số (không bao gồm người nước ngoài) giảm khoảng 900.000 người chỉ trong năm qua. "Nhận thức rằng vấn đề lớn nhất của Nhật Bản là suy giảm dân số, chúng tôi sẽ xây dựng một hệ thống để xem xét các biện pháp đối phó", cựu Thủ tướng Fumio Kishida tuyên bố, nhấn mạnh sự cấp bách bằng việc thành lập một cơ quan chuyên trách. Chính phủ đã tung ra gói ngân sách 3,6 nghìn tỷ yên (khoảng 23 tỷ USD) mỗi năm, mở rộng trợ cấp cho trẻ em, dỡ bỏ các rào cản về thu nhập và tăng hỗ trợ nghỉ phép chăm con. Tuy nhiên, những nỗ lực này dường như chưa chạm đến gốc rễ của vấn đề: một nền văn hóa làm việc quá sức đã ăn sâu vào xã hội, nơi người lao động thường xuyên phải lựa chọn giữa sự nghiệp và gia đình. Một bà mẹ 37 tuổi ở Aomori, người phải từ bỏ công việc toàn thời gian sau khi sinh con thứ ba, chia sẻ trong nước mắt: "Tôi đã kiến nghị với cấp trên nhưng không nhận được sự thấu hiểu. Tôi buộc phải nghỉ việc vì cảm thấy cuộc sống của mình sắp sụp đổ". Giới chuyên gia nhân khẩu học cảnh báo rằng giai đoạn trước năm 2030, khi thế hệ trẻ bước vào độ tuổi lao động dự kiến sẽ giảm mạnh, là "cơ hội cuối cùng" để Nhật Bản đảo ngược xu hướng đáng lo ngại này. Nếu không có những thay đổi mang tính cấu trúc, dân số Nhật Bản được dự báo sẽ giảm từ 124 triệu người hiện tại xuống chỉ còn 87 triệu người vào năm 2070. Nhật Bản đã phải vật lộn với vấn đề dân số già hóa nhanh chóng trong nhiều năm qua. Ảnh: EPA Trong khi đó, ở bên kia địa cầu, Thụy Điển vẽ nên một bức tranh tương phản. Dân số của Thụy Điển là khoảng 10,6 triệu người, tăng hơn 200.000 người so với năm 2020. Sự gia tăng số lượng người nhập cư và các công dân nước ngoài khác là yếu tố chính, nhưng tác động của hệ thống hỗ trợ nuôi dạy con cái hào phóng cũng rất đáng kể. Từ lâu, Thụy Điển đã có các chính sách hỗ trợ chăm con toàn diện. Ví dụ, từ năm 1974, quốc gia này giới thiệu chế độ nghỉ phép chăm con, áp dụng cho cả các ông bố. Quan điểm cơ bản của họ là việc chăm con là trách nhiệm chung của toàn xã hội và mọi trẻ em đều phải được hỗ trợ để phát triển. Vì vậy, ở Thụy Điển, người dân không bị bắt phải lựa chọn giữa công việc và gia đình. Pontas Kresner, 33 tuổi, nhân viên văn phòng ở Stockholm, nghỉ phép chăm con cách đây một tháng và đang tập trung vào việc chăm sóc con gái đầu lòng Charlie. Vợ anh đã trở lại làm việc, trong khi anh có 5 tháng nghỉ phép, được hưởng trợ cấp khoảng 440.000 yên (khoảng 76 triệu đồng) mỗi tháng. "Tôi muốn có đứa con thứ hai. Tôi nghĩ mình hạnh phúc khi được sống ở một đất nước có môi trường chăm sóc trẻ tốt", Kresner nói. Nhờ giáo dục miễn phí từ tiểu học đến đại học, người dân không quá áp lực về tài chính. Tobias Tuhbeson, 33 tuổi, nói: "Tôi không phải lo lắng về chi phí học hành của con mình do không phải trả tiền học đại học". Sau khi tốt nghiệp trung học, việc độc lập tài chính với cha mẹ là điều phổ biến. Max Okada, 21 tuổi, sinh viên kinh tế tại Đại học Stockholm, sống một mình bằng trợ cấp của trường, khoảng 65.000 yên (hơn 11 triệu đồng) mỗi tháng, và các khoản vay sinh viên (26,6 triệu đồng) từ chính phủ. Okada cho biết "không thể vào đại học nếu thiếu trợ cấp từ chính phủ và các khoản vay lãi suất thấp". Được xem là hình mẫu thành công, mô hình hỗ trợ gia đình của Thụy Điển đang đối mặt với thử thách lớn. Bất chấp các chính sách hào phóng, tỷ suất sinh của quốc gia này trong năm 2024 vẫn rơi xuống mức kỷ lục 1,43, song hành cùng xu hướng suy giảm sinh sản đang lan rộng khắp toàn cầu. Jakob Fossmed, Bộ trưởng Các vấn đề Xã hội và Y tế Công cộng Thụy Điển, thừa nhận: "Chúng tôi sẽ điều tra mọi nguyên nhân và vẫn còn nhiều việc phải làm". Bình Minh (Theo Yomiuri Shimbun Online) Adblock test (Why?) Nguồn: VNExpress
