Nền tảng pháp lý cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thành hình

Trong vòng bốn tháng, 5 luật quan trọng do Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng trực tiếp chỉ đạo đã hoàn thiện, tạo tiền đề cho thực hiện Nghị quyết 57.


Chiều 27/6, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức họp báo đầu tiên sau khi hợp nhất. Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương cho biết, sau bốn tháng, Bộ đã tập trung hoàn thiện 5 luật quan trọng, là nền tảng cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số Việt Nam.

Năm bộ luật này gồm: Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Luật Công nghiệp công nghệ số; Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi); Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật.




Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương phát biểu tại Họp báo thường kỳ tháng 6/2025. Ảnh: Lưu Quý


Theo Thứ trưởng, những luật này đều được xây dựng từ giai đoạn trước, cách đây 1-2 năm. Tuy nhiên vào tháng 12/2024, với sự ra đời của Nghị quyết 57, nhiều nội dung, định hướng, chủ trương mới của Đảng, Nhà nước, Chính phủ đã được Bộ Khoa học và Công nghệ lồng ghép vào trong các luật.

"Các đơn vị của Bộ trong một thời gian cực ngắn đã nỗ lực hết mình. Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng tham gia chỉ đạo trực tiếp việc xây dựng luật. Nhiều tư tưởng mới đã được đưa vào với tinh thần giải quyết điểm nghẽn, cởi bỏ khó khăn vướng mắc trong lĩnh vực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, góp phần giúp đất nước phát triển", Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương chia sẻ.

Ông Nguyễn Phú Hùng, Vụ trưởng Khoa học kỹ thuật và Công nghệ, cho biết Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo xác lập vai trò nền tảng của khoa học công nghệ, đồng thời lần đầu đưa khái niệm đổi mới sáng tạo vào luật, đặt ngang hàng với khoa học công nghệ. Luật điều chỉnh tư duy quản lý, chuyển từ kiểm soát quy trình sang quản lý kết quả và hiệu quả đầu ra.

Trước đó, theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, đổi mới sáng tạo không chỉ là hoạt động của nhà khoa học mà là nỗ lực toàn xã hội, gắn liền với khởi nghiệp sáng tạo, cải tiến mô hình kinh doanh, sản phẩm và quy trình, nhằm nâng cao giá trị và hiệu quả kinh tế xã hội. Khoa học và công nghệ là nền tảng, còn đổi mới sáng tạo là động lực lan tỏa mạnh mẽ, với tiềm năng đóng góp tới 3/4 tỷ trọng trong tổng mức đóng góp 4% của lĩnh vực này vào tăng trưởng GDP.

Luật cũng thay đổi cách tiếp cận trong quản lý nhà nước, chuyển từ kiểm soát đầu vào sang đánh giá hiệu quả đầu ra, khuyến khích nghiên cứu hướng tới thực tiễn, chấp nhận rủi ro đi kèm với cơ chế quản trị rủi ro. Các tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu được trao quyền sở hữu kết quả để thương mại hóa và hưởng tối thiểu 30% thu nhập từ sản phẩm ứng dụng, đồng thời được miễn, giảm thuế thu nhập cá nhân từ khoản thu nhập này. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ chịu trách nhiệm đo lường hiệu quả tổng thể, lấy kết quả làm căn cứ phân bổ nguồn lực và quyết định việc giao nhiệm vụ tiếp theo.

"Thay vì chỉ đi một chiều như trước đây là xuất phát từ nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ để phát triển các sản phẩm mới, lần này tập trung vào một chiều mới là lấy thị trường, định hướng sản phẩm làm động lực, làm định hướng cho phát triển công nghệ, xác định các bài toán nghiên cứu liên quan", Bộ trưởng nói.




Ông Nguyễn Phú Hùng, Vụ trưởng Khoa học kỹ thuật và công nghệ, phát biểu tại Họp báo thường kỳ tháng 6/2025. Ảnh: Lưu Quý


Trong khi đó, theo ông Nguyễn Khắc Lịch, Cục trưởng Công nghiệp CNTT, Luật Công nghiệp công nghệ số, có hiệu lực từ 1/1/2026, đưa ra chính sách ưu đãi cao nhất dành cho các dự án công nghệ số trọng điểm như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo.

"Dự án có vốn đầu tư từ 6.000 tỷ đồng sẽ được hưởng thuế suất thu nhập doanh nghiệp 5% trong 37 năm, miễn thuế 6 năm, giảm 50% thuế trong 13 năm tiếp theo và miễn hoặc giảm tiền thuê đất trong tối đa 22 năm", ông nói.

Luật Công nghiệp công nghệ số cũng khuyến khích doanh nghiệp FDI chuyển giao công nghệ và hợp tác với doanh nghiệp trong nước, thúc đẩy sản phẩm "Make in Viet Nam", nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt.

Còn theo Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng quốc gia Hà Minh Hiệp, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật có sáu điểm mới. Luật được xây dựng với tinh thần đổi mới mạnh mẽ, góp phần thể chế hóa các chủ trương lớn về thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Luật sửa đổi bổ sung Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa được xây dựng theo hướng chuyển phương thức quản lý từ tiền kiểm sang hậu kiểm; phân loại sản phẩm theo mức độ rủi ro; yêu cầu quản lý bằng dữ liệu và công nghệ và chuyển từ khuyến khích sang ràng buộc trách nhiệm.

Ông Nguyễn Tuấn Khải, Cục trưởng An toàn bức xạ hạt nhân, cho biết Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) đưa điện hạt nhân trở thành chiến lược quốc gia, đáp ứng tiêu chí năng lượng sạch, góp phần vào mục tiêu giảm phát thải carbon, bảo đảm nhu cầu và an ninh năng lượng, kiến tạo không gian phát triển mới.

Để phục vụ cho việc triển khai nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam được thuận lợi, Luật quy định cho phép áp dụng tiêu chuẩn quốc tế, của nước cung cấp công nghệ. Đồng thời, Luật cũng có chính sách thúc đẩy ứng dụng năng lượng nguyên tử cho mục đích hòa bình.

Đại diện một số doanh nghiệp cho biết đang cảm nhận rõ rệt những thay đổi tích cực trong việc vận hành và quản lý của nhà nước, đặc biệt với sự ra đời của Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

"Với hàng loạt chính sách mới, sát sườn, Luật như 'luồng gió mới', tạo ra khuôn khổ pháp lý mang tính đột phá giúp chúng tôi giảm bớt gánh nặng và tự tin hơn trong hành trình khởi nghiệp", đại diện startup Ninety Eight Trần Xuân Tiến nói.




Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương, phát biểu tại Họp báo thường kỳ tháng 6/2025. Ảnh: Lưu Quý


Theo Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương, từ nay đến tháng 10, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tiếp tục xây dựng thêm 4 luật: Luật Chuyển đổi số, Luật Công nghệ cao, Luật Sở hữu trí tuệ và Luật Chuyển giao công nghệ. "Khi những luật này được ban hành, hành lang pháp lý cho lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số Việt Nam cơ bản được hoàn thiện.", Thứ trưởng nhấn mạnh.

Trọng Đạt - Lưu Quý

• Quốc hội thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số
• Quốc hội thông qua Luật Năng lượng nguyên tử
• Quốc hội thông qua sửa đổi Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật

Góp ý kiến tạo

Bạn có thể đặt mọi câu hỏi, vấn đề về Khoa học công nghệ, Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi số trực tiếp cho Bộ Khoa học và Công nghệ

Gửi góp ý

Adblock test (Why?)

Nguồn VNExpress​