ChileTồn tại từ 7.000 năm trước, các xác ướp Chinchorro đứng trước nguy cơ bị phá hủy do hoạt động của con người và biến đổi khí hậu. Những xác ướp của người Chinchorro tồn tại từ hàng nghìn năm trước. Ảnh: CBS News Bernando Arriaza, giáo sư tại Đại học Tarapaca, cho biết, sa mạc Atacama từng là nơi sinh sống của người Chinchorro, một bộ tộc cổ đại bắt đầu ướp xác người chết khoảng 7.000 năm trước, sớm hơn người Ai Cập hai thiên niên kỷ. Đây là những xác ướp lâu đời nhất thế giới, nhưng thời gian, sự phát triển của con người và biến đổi khí hậu ngày càng trở thành mối đe dọa lớn đối với chúng, CBS News hôm 7/7 đưa tin. Sa mạc khô cằn đã bảo quản xác ướp và nhiều dấu tích khác, giúp các nhà khảo cổ nắm được thông tin về cuộc sống thời xa xưa. Ý tưởng ướp xác của người Chinchorro có thể bắt nguồn từ việc họ quan sát những thứ khác trải qua quá trình ướp xác tự nhiên trong điều kiện khô hạn của sa mạc. Các nhà khảo cổ cho biết, xác ướp Chinchorro còn được trang trí thêm với chăn sậy, mặt nạ đất sét, tóc người và nhiều thứ khác. Người Chinchorro sống ở sa mạc Atacama và không để lại bản ghi chép nào. Vì thế, những xác ướp được bảo quản tốt cung cấp thông tin hiếm hoi về tín ngưỡng và văn hóa của họ. Điều đáng chú ý là người Chinchorro ướp xác tất cả, không phân biệt cấp bậc - kể cả trẻ em chết từ trong bụng mẹ. Nhiều bảo tàng, trong đó có Bảo tàng Khảo cổ Miguel de Azapa ở thành phố cổ Arica, trưng bày những gì liên quan đến văn hóa Chinchorro. Một số xác ướp và các di tích khác được lưu giữ an toàn trong phòng triển lãm có kiểm soát khí hậu, nhưng những thứ ẩn trong sa mạc khô cằn vẫn có nguy cơ bị phá hủy. UNESCO đã đưa khu định cư Chinchorro với các xác ướp tại Chile vào danh sách Di sản Thế giới hồi tháng 7/2021. Tuy nhiên, điều này có thể không đủ để "cứu" những xác ướp lâu đời nhất thế giới. "Nếu nhiệt độ mặt biển gia tăng ở bờ biển phía bắc Chile, độ ẩm khí quyển cũng tăng lên. Điều này sẽ tạo ra sự phân hủy ở những nơi hiện nay không có sự phân hủy, và bạn sẽ mất đi các xác ướp", Claudio LaTorre, nhà cổ sinh thái học tại Đại học Công giáo Chile, cho biết. Ngoài xác ướp, những dấu tích cổ xưa khác trên sa mạc cũng có thể sẽ biến mất. "Biến đổi khí hậu do con người gây ra là điều khiến chúng tôi thực sự lo lắng, vì nó sẽ thay đổi nhiều khía cạnh tạo nên sa mạc ngày nay", LaTorre cho biết. Khi các xác ướp lộ ra, đôi khi do con người xây dựng đường sá hay các tòa nhà, sự xuống cấp bắt đầu xảy ra do điều kiện thời tiết. Arriaza đang nỗ lực nâng cao nhận thức của mọi người về xác ướp với hy vọng điều đó sẽ giúp bảo tồn xác ướp tốt hơn. "Đó là một thách thức rất lớn vì bạn cần có nguồn lực. Nỗ lực của mọi người hướng tới một mục tiêu chung sẽ giúp bảo tồn địa điểm, bảo tồn xác ướp", Arriaza chia sẻ. Thu Thảo (Theo CBS News) Mua hàng tại Tin Học Như ÝNguồn VNExpress
