(XHTT) Với 100% phiếu thuận, ngày 10/7, Thượng viện Mỹ đã thông qua Nghị quyết về Biển Đông, yêu cầu Trung Quốc trả lại nguyên trạng như trước ngày 1/5/2014. Nghị quyết này mang mã số S.RES.412 và có tên đầy đủ là “Nghị quyết xác định lại sự ủng hộ mạnh mẽ của chính phủ Mỹ với tự do hàng hải và việc sử dụng vùng biển và vùng trời quốc tế một cách hợp pháp ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, và tìm kiếm giải pháp ngoại giao hòa bình cho các tranh chấp lãnh thổ và lãnh hải”. Sau khi mang giàn khoan Hải Dương 981 ra Biển Đông vào ngày 1/5, TQ đã đưa thêm giàn khoan Nam Hải số 9 và dự định kéo tiếp 3 giàn khoan nữa ra Biển Đông. Nghị quyết S.RES.412 được các thượng nghị sỹ kỳ cựu, có ảnh hưởng lớn trong cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa (Mỹ) bảo trợ, như Chủ tịch thường trực Thượng viện Patrick Leahy; Thượng nghị sỹ John McCain; Thượng nghị sỹ Robert Menendez; Chủ tịch Ủy ban đối ngoại Thượng viện Benjamin Cardin; Thượng nghị sỹ James Risch; Thượng nghị sỹ Marco Rubio; Thượng nghị sỹ Dianne Feinstein và Thượng nghị sỹ John Cronyn. Nghị quyết nêu rõ, mặc dù không phải là một bên có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông, Mỹ là một cường quốc ở châu Á-Thái Bình Dương, có lợi ích quốc gia gắn với việc giải quyết các tranh chấp tại khu vực này bằng biện pháp ngoại giao và hòa bình, chứ không phải qua sự áp đặt hoặc đe dọa bằng vũ lực. Nghị quyết S.RES.412 cũng liệt kê ra hàng loạt hành động của TQ mà các nghị sĩ Mỹ cho là vi phạm luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hiệp Quốc về luật biển (UNCLOS). Đó là, vào tháng 11/2013, TQ đơn phương thiết lập ADIZ ở không phận biển Hoa Đông mà không tham vấn Mỹ và các nước láng giềng khu vực. Năm 2012, TQ nhiều lần đưa tàu của quốc gia vào hải phận thuộc vùng biển Hoa Đông, đang có tranh chấp với Nhật Bản. Tháng 12/2013, một tàu chiến của quân đội TQ đã khiêu khích, chạy cắt ngang mặt rồi đậu cách tàu chiến USS Cowpens của Mỹ khoảng 500 mét ở biển Đông, buộc tàu USS Cowpens phải rẽ hướng đột ngột. Ngày 1/5/2014, Tổng công ty dầu khí Hải Dương TQ (CNOOC) đã hạ đặt trái phép giàn khoan HD-981, với sự hộ tống của hơn 25 tàu các loại, chỉ cách bờ biển Việt Nam 120 hải lý. Sau đó, TQ còn điều động thêm hơn 80 tàu, gồm bảy tàu quân sự, sử dụng cả máy bay trực thăng và vòi rồng để đe dọa, tấn công các tàu Việt Nam, tìm cách thiết lập vùng cấm xung quanh giàn khoan Hải Dương - 981. Nghị quyết cho rằng, các yêu sách lãnh thổ và những hành động trên của TQ là không thể biện minh theo luật pháp quốc tế, đã được nêu rõ trong UNCLOS và là một hành động đơn phương nhằm thay đổi nguyên trạng bằng vũ lực, vi phạm Tuyên bố về cách ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC) mà TQ đã ký với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) năm 2002. Nghị quyết cũng nhấn mạnh tầm quan trọng “sống còn” của tuyến hàng hải qua Biển Đông, cho rằng việc TQ gia tăng các hoạt động tuần tra và đưa ra các quy định đối với các vùng biển và không phận có tranh chấp ở Biển Đông đang làm gia tăng căng thẳng cũng như nguy cơ đối đầu. Ngoài ra, Nghị quyết cũng lên án việc cưỡng chế, sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực gây cản trở các hoạt động hàng hải, hối thúc chính phủ TQ rút giàn khoan Hải Dương-981 cùng các lực lượng ra khỏi các vị trí hiện nay, ngay lập tức trả mọi việc trở về nguyên trạng trước ngày 1/5/2014. Thanh Trà (tổng hợp) Nguồn Xã hội thông tin
